Элмәлек (башҡорт халыҡ йыры)
Сборник:
Элмәлек (башҡорт халыҡ йыры)
"Эльмалек" ("Элмәлек" - "Петелька") - башкирская народная песня, узун-кюй.
Впервые записана в 1938 году Л.Н.Лебединским, опубликована в сборнике "Башкорт халк йырдары" в записи Н.Идельбая. Вариант песни записан Г.З.Сулеймановым от К.М.Диярова. Песня лирико-драматического характера.
Основная тема - социальное неравенство. Исполняется от имени бедняков, дороживших своим человеческим достоинством. Своеобразие напева обусловлено повторяющимся в его начале сопоставлением восходящей терции и следуемой затем нисходящей кварты, а также двух устоев лада - звуков ре и до в 10-м и 12-м тактах. Отличается широким диапазоном (дуодецима), в основе лада - минорная пентатоника.
Среди исполнителей Х.Л.Галимов, Ф.Г.Нугуманова, И.М.Смаков, Хоровая капелла РБ. Обработки осуществлены А.Р.Хальфетдиновым для голоса и фортепиано, Р.В.Сальмановым для смешанного хора а cappella.
Ай, элмәлек, ай, элмәлек,
Элмәле лә тундарҙы беҙ кеймәнек.
Әллә йәшлек, әллә иҫәрлек,
Уҙған ғүмеркәйҙәрҙе беҙ һиҙмәнек.
Ап-аҡ микән, йомшаҡ микән,
Һылыуымдың ҡулдары,
Салауат күпере кеүек
Һыуға барған юлдары.
Ҡамалы тун, ҡамалы тун,
Ҡамалары булһа ла, буҫтау юҡ.
Буҫтауҙары булһа ла шул, купшы тегергә лә –
Оҫтаһы юҡ.
Аҡ сабата, аҡ ойоҡ,
Сабата башы ҡыйыҡ.
Һыҙылып киткән ҡара мыйыҡ,
Нисек үбәрһең ҡыйыҡ.
Ап-аҡ микән, йомшаҡ микән,
Һылыуымдың ҡулдары,
Салауат күпере кеүек Һыуға барған юлдары.