Зәлифәкәй
Сборник:
Залифакай
"Залифакай" ("Зәлифәкәй"), "Залифа" ("Зәлифә") - башкирская народная песня, узун-кюй.
Поэтический текст и легенда впервые записаны А.Ярмухаметовым в 1925 году в деревне Денгизбаево Самарской губернии (ныне одноименной области) и опубликованы в сборнике "Башкорт аймагы" (1929, №7), мелодия с текстом – М.М.Валеевым в 30‑е годы, мелодия опубликована в сборнике "Башкорт халык йырдары". Варианты "Залифакай" записаны К.Мэргэном, К.Ю.Рахимовым, Г.З.Сулеймановым, Р.С.Сулеймановым, Н.Д.Шункаровым.
Песня лирического характера. Повествует о судьбе девушки по имени Залифа, выданной замуж за нелюбимого человека. В напеве "Залифакай", выстраиваемом на основе интонационного и ритмического варьирования начальной музыкальной фразы, обыгрывается интонация полузаполненной кварты и опевается верхний мелодический устой. Мелодика "Залифакай" мало орнаментирована и укладывается в диапазон октавы, придавая произведению драматическое звучание.
Среди исполнителей С.А.Абдуллин, Ю.И.Гайнетдинов, Ф.А.Кильдиярова, А.А.Султанов.
Зәлифәкәй һылыу һыуға бара,
Һыу һибәйем тиеп талдарға.
Зәлифәкәй, бахыр, көн-төн илай,
Үҙ ағаһы һатҡас малдарға.
Зәлифәкәй ҡыҙҙың йөн яулығын
Ябынмаған кеше ҡалманы.
Зәлифәкәй һылыу буйға еткәс,
Һоҡланмаған кеше ҡалманы.
Зәлифәкәй кейгән ҡара итек,
Уның үксәләрен тар итеп.
Зәлифәкәй барған юғары осҡа,
Юҡ йомошҡайҙарын бар итеп.
Яйыҡбай ҙа тигән, ай, убаның
Әйләнәһе алты саҡрым.
Тауға ла ғына менеп, ташҡа баҫып,
Ҡул болғайҙыр Зәлифә, бахырым.